Polskie prawo spółek

Prokurent samoistny może czasem więcej niż Prezes

Czy prokurent samoistny może sam reprezentować spółkę ?

Wyobraźmy sobie następującą sytuację: jeden z sądów w dużym mieście, po jednej ze stron spółka z o.o. reprezentowana na Sali przez prokurenta samoistnego. Zarząd owej spółki składa się z dwóch osób: Prezesa i Wiceprezesa. Sposób reprezentacji spółki w jej umowie powtarza art. 205 k.s.h. – dwóch członków zarządu albo jedne członek zarządu łącznie z prokurentem. W imieniu spółki prokurent samoistny składa na rozprawie pismo podpisane tylko przez samego siebie. I co się okazuje? Sędzia uznaje, że pismo jest nieprawidłowo podpisane. Argumentacja sądu sprowadza się do tego, że pismo prokurenta zostało podpisane niezgodnie z reprezentacją spółki widniejącą w odpisie aktualnym KRS. Kto ma rację w takiej sytuacji?

Czym jest prokura?

Zacznijmy zatem od definicji prokury. Zgodnie z art. 1091§ 1 k.c. prokura jest pełnomocnictwem udzielonym przez przedsiębiorcę podlegającego obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców, które obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Innymi słowy prokura to nic innego jak specjalny rodzaj pełnomocnictwa.  Wyjątkowość prokury przejawia się w tym, że 1) udzielić jej mogą tylko przedsiębiorcy, którzy podlegają wpisowi do KRS; 2) ujawniana jest w rejestrze przedsiębiorców KRS; 3) zakres umocowania wynika z samej ustawy, a nie z woli reprezentowanego; 4) swoim zakresem obejmuje praktycznie wszystkie czynności związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. W oparciu o analizę przepisów Kodeksu cywilnego wyróżniamy trzy rodzaje prokury, tj.: samoistną, oddziałową oraz łączną. Prokurent samoistny posiada najszerszy zakres uprawnień, gdyż może co do zasady podejmować wszystkie czynności samodzielnie. Prokura łączna zobowiązuje prokurentów do wspólnego podejmowania czynności, zaś prokura oddziałowa pozwala do ograniczenia prokury do spraw wpisanych do rejestru oddziału przedsiębiorstwa. Z racji zakresu uprawnień i przedstawionego powyżej zagadnienia, niniejszy wpis dotyczyć będzie jedynie prokury samoistnej.

Zakres umocowania prokurenta.

Podstawowa reguła dot. umocowania prokurenta została ujęta w art. 1091 § 1 k.c., zgodnie z którą prokura obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Tym samym, w podanym zakresie prokurent jest umocowany do dokonywania czynności formalno i materialnoprawnych.

W konsekwencji może reprezentować przedsiębiorcę nie tylko przed wszystkimi sądami, ale także przed organami państwowymi czy samorządowymi.[1] Warto także dodać, że art. 1091 k.c. określający zakres umocowania prokurenta ma charakter przepisu bezwzględnie wiążącego, bowiem wyłączono możliwość ograniczenia prokury ze skutkiem wobec osób trzecich.[2] Uregulowanie to oznacza, że nie można zastrzec ani w oświadczeniu o ustanowieniu prokury, jak również w żadnej innej umowie między przedsiębiorcą a prokurentem, że prokura będzie ograniczona ze skutkiem zewnętrznym. Wszelkie przewidziane przez przedsiębiorcę (mocodawcę) czy to w oświadczeniu o udzieleniu prokury czy w innej umowie ograniczenia prokury są bezskuteczne wobec osób trzecich, natomiast wywołują skutki w stosunku wewnętrznym, tj. tylko między tymi podmiotami.[3]

Reprezentacja a prokura.

Wróćmy do Sali sądowej i do decyzji sądu. Jak wskazano powyżej w spółce z o.o. zarząd jest wieloosobowy (Prezes i Wiceprezes). Zgodnie z odpisem aktualnym KRS tej spółki, jeśli zarząd jest wieloosobowy do składania oświadczeń w imieniu spółki wymagane jest współdziałanie dwóch członków zarządu albo jednego członka zarządu łącznie z prokurentem (tzw. reprezentacja łączna mieszana). Czy zatem w naszym przypadku prokurent (samoistny) może działać samodzielnie i wreszcie, czy pismo złożone w sądzie może być podpisane jedynie przez prokurenta?

Chcesz dowiedzieć się więcej? Zajrzyj na stronę naszej kancelarii

Przejdź do oniszczuk.com

Odpowiedź brzmi tak, gdyż wskazany sposób reprezentacji nie stanowi żadnego ograniczenia uprawnień prokurenta. Idąc dalej, prokurent ten może w pełni skutecznie realizować swoje uprawnienia bez potrzeby współdziałania z innym członkiem zarządu. Należy pamiętać, że wymóg dwóch podpisów dotyczy tylko i wyłącznie członka zarządu. Aby zatem działanie członka zarządu było uznane za przejaw woli spółki musi on współdziałać albo z drugim członkiem zarządu albo z prokurentem.[4] Potwierdzeniem tego stanowiska są przepisy kodeksu spółek handlowych, a konkretnie art. 205 § 3 oraz art. 373 § 3 k.s.h. Wskazują one, że przepisy mówiące o podwójnej (mieszanej) reprezentacji tj. członka zarządu i prokurenta, nie wyłączają ustanowienia prokury jednoosobowej lub łącznej i nie ograniczają praw prokurentów wynikających z przepisów o prokurze. W tym miejscu warto także przytoczyć stanowisko Sądu Najwyższego w orzeczeniu z dnia 27 kwietnia 2001 roku (sygn. akt III CZP 6/01), zgodnie z którym (cyt.) „przepisy ustawy lub postanowienia umowy (statutu) przewidujące możliwość reprezentowania spółki kapitałowej przez członka zarządu łącznie z prokurentem nie ograniczają kompetencji prokurentów wynikającej z przepisów o prokurze. To zatem, że członek zarządu może działać skutecznie w imieniu spółki kapitałowej tylko łącznie z innym członkiem zarządu lub prokurentem, nie pozbawia osoby, której udzielono prokury oddzielnej, możliwości skutecznego samodzielnego działania w imieniu spółki kapitałowej w charakterze prokurenta. Podobnie osoby, którym udzielono prokury łącznej, mogą jako prokurenci działać wspólnie w imieniu spółki kapitałowej, bez konieczności współdziałania z nimi członka zarządu.”

Pomimo, że wiele argumentów potwierdza stanowisko o dopuszczalności samodzielnego działania prokurenta samoistnego (a więc także do złożenia pisma procesowego podpisanego przez samego siebie) praktyka sal sądowych pokazuje, że rzeczywiście zdarzyć mogą się sytuacje w których ta możliwość już tak oczywista nie jest. Co wtedy? Zalecam albo przyjąć pokornie, że z sądem kłócić się nie wypada, zaś dokument uzupełnić o brakujący podpis członka zarządu albo w razie zaskarżenia uzbroić się w cierpliwość i mieć przy sobie argumenty przytoczone powyżej.

 
 

[1] E. Gniewek, P. Machnikowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Wyd. 6, Warszawa 2014, Legalis.

[2] por. art. 1091 k.c. zawiera zastrzeżenie „chyba że przepis szczególny stanowi inaczej”. Chodzi tutaj o art. 1095 k.c, zgodnie z którym prokurę można ograniczyć do zakresu spraw wpisanych do rejestru oddziału przedsiębiorcy (prokura oddziałowa); z ograniczeniem umocowania prokurenta mamy do czynienia w przypadku prokury łącznej (art. 1094 § 1); K. Pietrzykowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. T. 1, Wyd. 7, Warszawa 2013, Legalis.

[3] J. Ciszewski, K. Jędrej, G. Karaszewski, J. Knabe, P. Nazaruk, B. Ruszkiewicz, G. Sikorski, A. Stępień-Sporek, Wyd. 2014, LexisNexis,

[4] M. Król-Gajewska, A. Wyrzykowska, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, wyd. II, s. 161-152.

Chcesz dowiedzieć się więcej? Zajrzyj na stronę naszej kancelarii

Przejdź do oniszczuk.com
Maciej Oniszczuk

Zobacz, również

31 Komentarze

  1. … [Trackback]

    […] Find More to that Topic: abcspolek.pl/prokurent-samoistny-2/ […]

  2. … [Trackback]

    […] Find More on that Topic: abcspolek.pl/prokurent-samoistny-2/ […]

  3. … [Trackback]

    […] Info to that Topic: abcspolek.pl/prokurent-samoistny-2/ […]

  4. … [Trackback]

    […] Here you will find 56355 additional Information to that Topic: abcspolek.pl/prokurent-samoistny-2/ […]

  5. … [Trackback]

    […] Read More Information here on that Topic: abcspolek.pl/prokurent-samoistny-2/ […]

  6. … [Trackback]

    […] Info to that Topic: abcspolek.pl/prokurent-samoistny-2/ […]

  7. … [Trackback]

    […] Read More to that Topic: abcspolek.pl/prokurent-samoistny-2/ […]

  8. … [Trackback]

    […] Read More to that Topic: abcspolek.pl/prokurent-samoistny-2/ […]

  9. … [Trackback]

    […] There you can find 359 more Information to that Topic: abcspolek.pl/prokurent-samoistny-2/ […]

  10. … [Trackback]

    […] Information to that Topic: abcspolek.pl/prokurent-samoistny-2/ […]

  11. … [Trackback]

    […] Read More to that Topic: abcspolek.pl/prokurent-samoistny-2/ […]

  12. … [Trackback]

    […] Here you will find 31402 more Info to that Topic: abcspolek.pl/prokurent-samoistny-2/ […]

  13. … [Trackback]

    […] Read More to that Topic: abcspolek.pl/prokurent-samoistny-2/ […]

  14. … [Trackback]

    […] Find More on on that Topic: abcspolek.pl/prokurent-samoistny-2/ […]

  15. … [Trackback]

    […] Information to that Topic: abcspolek.pl/prokurent-samoistny-2/ […]

  16. … [Trackback]

    […] Here you will find 3273 more Information on that Topic: abcspolek.pl/prokurent-samoistny-2/ […]

  17. … [Trackback]

    […] Read More to that Topic: abcspolek.pl/prokurent-samoistny-2/ […]

  18. … [Trackback]

    […] Here you will find 35000 additional Info to that Topic: abcspolek.pl/prokurent-samoistny-2/ […]

  19. … [Trackback]

    […] Read More to that Topic: abcspolek.pl/prokurent-samoistny-2/ […]

  20. … [Trackback]

    […] Read More on that Topic: abcspolek.pl/prokurent-samoistny-2/ […]

  21. … [Trackback]

    […] Read More Information here to that Topic: abcspolek.pl/prokurent-samoistny-2/ […]

  22. … [Trackback]

    […] Info on that Topic: abcspolek.pl/prokurent-samoistny-2/ […]

  23. … [Trackback]

    […] Find More on that Topic: abcspolek.pl/prokurent-samoistny-2/ […]

  24. … [Trackback]

    […] Read More to that Topic: abcspolek.pl/prokurent-samoistny-2/ […]

  25. … [Trackback]

    […] Info to that Topic: abcspolek.pl/prokurent-samoistny-2/ […]

  26. … [Trackback]

    […] Information to that Topic: abcspolek.pl/prokurent-samoistny-2/ […]

  27. … [Trackback]

    […] Find More here to that Topic: abcspolek.pl/prokurent-samoistny-2/ […]

  28. … [Trackback]

    […] Read More on to that Topic: abcspolek.pl/prokurent-samoistny-2/ […]

  29. … [Trackback]

    […] Find More on to that Topic: abcspolek.pl/prokurent-samoistny-2/ […]

  30. … [Trackback]

    […] Find More here to that Topic: abcspolek.pl/prokurent-samoistny-2/ […]

  31. … [Trackback]

    […] Read More on that Topic: abcspolek.pl/prokurent-samoistny-2/ […]

Komentarze są wyłączone

Więcej z kategorii: Polskie prawo spółek