Za kilka dni minie miesiąc od przywrócenia do polskiego systemu podatkowego klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania (ang. GAAR – General Anti-Avoidance Rule). Zmiana wprowadzająca klauzulę weszła w życie 15 lipca 2016 r.
Prace nad wprowadzeniem klauzuli do polskiego systemu podatkowego trwały od dłuższego czasu i wpisują się w ogólnoświatową tendencję zmierzającą do ograniczenia nadużyć podatkowych. Były one również odpowiedzią m.in. na postulaty wysuwane przez OECD, Komisję Europejską, czy też lokalnie – Najwyższą Izbę Kontroli.
Klauzula odnosi się do sytuacji, w których dana czynność została dokonana przede wszystkim w celu osiągnięcia korzyści podatkowej, jak również do sytuacji, w których osiągnięcie korzyści podatkowej było jedynym celem dokonanej czynności. Przewiduje jednak ona odmienne konsekwencje dla obu przypadków.
W sytuacjach, w których czynność została dokonana przede wszystkim w celu osiągnięcia korzyści podatkowej, sprzecznej w danych okolicznościach z przedmiotem i celem przepisu ustawy podatkowej, nie skutkuje ona osiągnięciem korzyści podatkowej, jeżeli sposób działania był sztuczny. W takiej sytuacji, skutki podatkowe danej czynności określa się na podstawie takiego stanu rzeczy, który mógłby zaistnieć, gdyby dokonano tzw. czynności odpowiedniej. Czynnością odpowiednią jest czynność, której podmiot mógłby w danych okolicznościach dokonać, jeżeli działałby rozsądnie i kierował się zgodnymi z prawem celami innymi niż osiągnięcie korzyści podatkowej sprzecznej z przedmiotem i celem przepisu ustawy podatkowej.
Z kolei, w sytuacji, w której osiągnięcie korzyści podatkowej było jedynym celem dokonanej czynności, skutki podatkowe określa się dla takiego stanu rzeczy, jaki zaistniałby, gdyby czynności w ogóle nie dokonano.
Klauzula będzie stosowana w odniesieniu do tych czynności, które powodują powstanie korzyści podatkowej o wartości powyżej 100 tys. PLN w okresie rozliczeniowym lub jednorazowo – dla tych podatków, które nie są rozliczane w okresach. Jednocześnie, zgodnie z przepisami przejściowymi, klauzula będzie stosowana w odniesieniu do tych korzyści podatkowych, które zostały osiągnięte po wejściu klauzuli w życie.
Ustawodawca, biorąc pod uwagę zastrzeżenia Trybunału Konstytucyjnego do poprzednio obowiązującej klauzuli, wprowadził przepisy doprecyzowujące poszczególne pojęcia używane w treści klauzuli. W szczególności, podjęto próbę zdefiniowania „sztucznego sposobu działania”, który wystąpi, jeżeli na podstawie istniejących okoliczności należy przyjąć, że nie zostałby zastosowany przez podmiot działający rozsądnie i kierujący się zgodnymi z prawem celami innymi niż osiągnięcie korzyści podatkowej sprzecznej z przedmiotem i celem przepisu ustawy podatkowej. Dla zobrazowania sztucznego sposobu działania podano również przykłady, które mogą – ale nie muszą – wskazywać na sztuczny sposób działania. Należą do nich:
- nieuzasadnione dzielenie operacji
- angażowanie podmiotów pośredniczących mimo braku uzasadnienia ekonomicznego lub gospodarczego
- istnienie elementów prowadzących do uzyskania stanu identycznego lub zbliżonego do stanu istniejącego przed dokonaniem czynności,
- istnienie elementów wzajemnie się znoszących lub kompensujących,
- istnienie ryzyka ekonomicznego lub gospodarczego przewyższającego spodziewane korzyści inne niż podatkowe w takim stopniu, że należy uznać, że działający rozsądnie podmiot nie wybrałby tego sposobu działania.
Innym nieostrym sformułowaniem użytym w treści klauzuli, które dodatkowo wyjaśniono w przepisach jest „podjęcie czynności przede wszystkim w celu osiągnięcia korzyści podatkowej”. Działanie zostanie uznane za spełniające powyższą przesłankę w sytuacji, kiedy pozostałe cele ekonomiczne lub gospodarcze czynności, wskazane przez podatnika, należy uznać za mało istotne.
Finalnie, zdefiniowane zostało również pojęcie korzyści podatkowej dla celów stosowania klauzuli, którą jest:
- niepowstanie zobowiązania podatkowego,
- odsunięcie w czasie powstania zobowiązania podatkowego,
- obniżenie wysokości zobowiązania podatkowego,
- powstanie lub zawyżenie straty podatkowej,
- powstanie nadpłaty lub prawa do zwrotu podatku,
- podwyższenie kwoty nadpłaty lub zwrotu podatku.
Jednocześnie, przewidziano możliwość zabezpieczenia się przed zastosowaniem klauzuli poprzez uzyskanie tzw. opinii zabezpieczającej, wydanej przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych. Jej celem jest uzyskanie formalnego potwierdzenia, iż przedstawione we wniosku okoliczności wskazują, że do czynności nie ma zastosowania klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania.
Przepisy przewidują zakres informacji, jakie powinien zawierać wniosek o wydanie opinii obejmujący m.in.:
Chcesz dowiedzieć się więcej? Zajrzyj na stronę naszej kancelarii
Przejdź do oniszczuk.com- wskazanie podmiotów dokonujących czynności;
- wyczerpujący opis czynności wraz ze wskazaniem występujących pomiędzy podmiotami powiązań;
- wskazanie celów, których realizacji czynność ma służyć;
- wskazanie ekonomicznego lub gospodarczego uzasadnienia czynności;
- określenie skutków podatkowych, w tym korzyści podatkowych, będących rezultatem czynności objętych wnioskiem;
- przedstawienie własnego stanowiska w sprawie.
Wniosek o wydanie opinii zabezpieczającej podlega opłacie w wysokości 20 tys. PLN, zaś samą opinię minister wydaje bez zbędnej zwłoki, jednakże nie później niż w terminie 6 miesięcy od otrzymania wniosku.
Co prawda przepisy wprowadzające klauzulę przewidują, iż nie stosuje się jej do podatku od towarów i usług, jednakże w tym zakresie do ustawy o podatku od towarów i usług równolegle z klauzulą wprowadzono odrębne i niezależne rozwiązanie w postaci klauzuli nadużycia prawa. Co ważne, rozwiązania przewidziane w odniesieniu do klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania, takie jak próg 100 tys. PLN, czy też możliwość uzyskania opinii zabezpieczającej, nie znajdą zastosowania w odniesieniu do klauzuli nadużycia prawa dla celów podatku od towarów i usług.
Wprowadzenie obu klauzul wpływa również istotnie na system wydawania i ochrony wynikającej z interpretacji podatkowych. W szczególności, nie będą wydawane interpretacje indywidualne w zakresie tych elementów stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego, co do których istnieje uzasadnione przypuszczenie, że mogą być one przedmiotem decyzji wydanej z zastosowaniem klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania lub stanowić nadużycie prawa na gruncie podatku od towarów i usług. Konsekwentnie, ochrona wynikająca z interpretacji nie będzie zapewniona w sytuacji, w której stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej z zastosowaniem jednej z powyższych klauzul.
Wprowadzenie powyższych klauzul do polskiego systemu podatkowego istotnie wpływa na działalność podatników, niewątpliwie zwiększając konieczność szczegółowej i wielowymiarowej analizy planowanych działań – pod kątem ekonomicznym, podatkowym, jak również w zakresie wzajemnych powiązań pomiędzy powyższymi obszarami. Niewątpliwie czas sztucznych optymalizacji podatkowych dokonywanych wyłącznie na papierze, bez uzasadnienia ekonomicznego dla podejmowanych działań, bezpowrotnie minął – jakkolwiek moim zdaniem nie były one bezpieczne również przed wprowadzeniem powyższych klauzul.
Jak przełożą się powyższe uregulowania na praktykę – czas pokaże. Natomiast już teraz warto – moim zdaniem – zrewidować te dotychczasowe działania, których skutki podatkowe występują lub wystąpią po wejściu klauzuli w życie, jak również uzupełnić brakującą dokumentację oraz inne dowody wskazujące na ekonomiczne uzasadnienie dla podejmowanych działań istotnie wpływających na zobowiązania podatkowe. Z kolei w odniesieniu do planowanych działań, niewątpliwie przed ich podjęciem warto zadać sobie pytanie, czy przejdą one z sukcesem przez test wprowadzonych uregulowań.
ŁUKASZ JANOWSKI, doradca podatkowy nr 11003
Zobacz, również
Jak rozliczyć podatek z kryptowalut za 2022 rok?
Koniec raju podatkowego na Brytyjskich Wyspach Dziewiczych? Od 1 stycznia nadchodzą zmiany
Wynagrodzenie w kryptowalutach – czy jest możliwe w Polsce?
20 Komentarze
Komentarze są wyłączone
Więcej z kategorii: Podatki
Podatki na Cyprze coraz atrakcyjniejsze! Nowa ulga podatkowa na Cyprze przyciąga biznes i pracowników!
Estoński CIT – restrukturyzacja nie musi Cię go pozbawić
… [Trackback]
[…] There you will find 80319 additional Information to that Topic: abcspolek.pl/klauzula-przeciwko-unikaniu-opodatkowania-jak-sie-przed-nia-zabezpieczyc/ […]
… [Trackback]
[…] Find More Information here to that Topic: abcspolek.pl/klauzula-przeciwko-unikaniu-opodatkowania-jak-sie-przed-nia-zabezpieczyc/ […]
… [Trackback]
[…] Find More Info here to that Topic: abcspolek.pl/klauzula-przeciwko-unikaniu-opodatkowania-jak-sie-przed-nia-zabezpieczyc/ […]
… [Trackback]
[…] Info to that Topic: abcspolek.pl/klauzula-przeciwko-unikaniu-opodatkowania-jak-sie-przed-nia-zabezpieczyc/ […]
… [Trackback]
[…] Read More to that Topic: abcspolek.pl/klauzula-przeciwko-unikaniu-opodatkowania-jak-sie-przed-nia-zabezpieczyc/ […]
… [Trackback]
[…] Info on that Topic: abcspolek.pl/klauzula-przeciwko-unikaniu-opodatkowania-jak-sie-przed-nia-zabezpieczyc/ […]
… [Trackback]
[…] Read More on on that Topic: abcspolek.pl/klauzula-przeciwko-unikaniu-opodatkowania-jak-sie-przed-nia-zabezpieczyc/ […]
… [Trackback]
[…] Info on that Topic: abcspolek.pl/klauzula-przeciwko-unikaniu-opodatkowania-jak-sie-przed-nia-zabezpieczyc/ […]
… [Trackback]
[…] Information on that Topic: abcspolek.pl/klauzula-przeciwko-unikaniu-opodatkowania-jak-sie-przed-nia-zabezpieczyc/ […]
… [Trackback]
[…] Find More on that Topic: abcspolek.pl/klauzula-przeciwko-unikaniu-opodatkowania-jak-sie-przed-nia-zabezpieczyc/ […]
… [Trackback]
[…] Read More here on that Topic: abcspolek.pl/klauzula-przeciwko-unikaniu-opodatkowania-jak-sie-przed-nia-zabezpieczyc/ […]
… [Trackback]
[…] Find More Info here to that Topic: abcspolek.pl/klauzula-przeciwko-unikaniu-opodatkowania-jak-sie-przed-nia-zabezpieczyc/ […]
… [Trackback]
[…] Read More Information here to that Topic: abcspolek.pl/klauzula-przeciwko-unikaniu-opodatkowania-jak-sie-przed-nia-zabezpieczyc/ […]
… [Trackback]
[…] Find More Information here on that Topic: abcspolek.pl/klauzula-przeciwko-unikaniu-opodatkowania-jak-sie-przed-nia-zabezpieczyc/ […]
… [Trackback]
[…] Read More Info here on that Topic: abcspolek.pl/klauzula-przeciwko-unikaniu-opodatkowania-jak-sie-przed-nia-zabezpieczyc/ […]
… [Trackback]
[…] Information on that Topic: abcspolek.pl/klauzula-przeciwko-unikaniu-opodatkowania-jak-sie-przed-nia-zabezpieczyc/ […]
… [Trackback]
[…] There you can find 60787 more Information to that Topic: abcspolek.pl/klauzula-przeciwko-unikaniu-opodatkowania-jak-sie-przed-nia-zabezpieczyc/ […]
… [Trackback]
[…] Find More on on that Topic: abcspolek.pl/klauzula-przeciwko-unikaniu-opodatkowania-jak-sie-przed-nia-zabezpieczyc/ […]
… [Trackback]
[…] Information to that Topic: abcspolek.pl/klauzula-przeciwko-unikaniu-opodatkowania-jak-sie-przed-nia-zabezpieczyc/ […]
… [Trackback]
[…] Here you can find 36400 more Info on that Topic: abcspolek.pl/klauzula-przeciwko-unikaniu-opodatkowania-jak-sie-przed-nia-zabezpieczyc/ […]